ไดโอด คือ คืออะไร

ไดโอด (Diode) เป็นองค์ประกอบอิเล็กทรอนิกส์ที่ทำหน้าที่ในการแยกประจุไฟฟ้าให้ไหลผ่านไปในทิศทางเดียวเท่านั้น จากคำว่า "ไดออด" (diode) มาจากภาษากรีกที่แปลว่า "ทางเดียว" (two-way) ในปัจจุบันมีหลายรูปแบบของไดโอดที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย แต่ไดโอดประเภทพื้นฐานที่ผู้คนคุ้นเคยมากที่สุด คือไดโอดซิลิโคน (Silicon Diode) และไดโอดจุด (Point-contact Diode)

หลักการทำงานของไดโอดคือการแยกประจุไฟฟ้าไปในทิศทางเดียวเท่านั้น โดยทำให้ประจุไฟฟ้าถ่ายทอดผ่านไปในทิศทางที่มีการส่งคืนไฟฟ้าแก่ผลข้างล่าง (forward bias) ในขณะเดียวกันหยุดประจุไฟฟ้าไม่ให้ถ่ายผ่านไปในทิศทางที่ตรงกันกับการส่งคืนไฟฟ้า (reverse bias)

การทำงานของไดโอดแบบ forward bias ได้แบ่งออกเป็น 2 สภาวะหลัก คือ สถานะตลอดเวลา (forward bias steady state) และสถานะสะสม (forward bias transient state) ในสถานะตลอดเวลา ไฟฟ้าจะถูกส่งผ่านโดยตรงบนไดโอด และเมื่อมีแรงดันระหว่างขั้วไดโอดมากพอ ไดโอดจะเหลือความต้านทานต่ำในการส่งประจุฟ้าผ่านผลข้างล่างให้ได้เช่นกัน

ไดโอดมีการใช้งานหลากหลายในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ เช่นในอุปกรณ์เพาเวอร์สแพลต อุปกรณ์วงจรใช้ตัวกรองกระแสหรือตัวกรองแรงดัน อุปกรณ์ควบคุมวงจรไซเรน (zener diode) และอื่นๆ

นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติพิเศษของไดโอดที่นิยมใช้ในการป้องกันวงจร ไดโอดชนิดหนึ่งที่เรียกว่าไดโอดถลอก (TVS diode) มีความสามารถในการรับมือกับแรงดันไฟฟ้าสูงเพื่อป้องกันอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์จากการเกิดพิษอันเกิดจากสาเหตุต่างๆ อาทิเช่นการสะเทือนไฟฟ้า (electrostatic discharge) และการจอดฟ้าผ่าตัด (lightning strike)